De groeten! Malawi 2

Zondag 16 maart 2008

In de hozende regen sta ik mijn tent in te pakken (wat zal dat ding stínken vanavond!). Om me heen wordt gevloekt en gemopperd. Waar is het tropische paradijs gebleven waar we drie dagen in hebben geleefd? Maar als we wegrijden wordt er ook stilletjes gelachen om de luidruchtige, vieze-badkamer-achterlatende kampeergroep die gisteren aan was gekomen. De komende twee dagen verwachten ze niet dat het droog wordt!

Na een uurtje rijden schijnt de zon weer op onze hoofden en zit de stemming er weer in (bijna iedereen ligt diep te slapen). We zijn op weg naar Mzuzu, een van de weinige steden in Malawi. Het is dan wel zondag, maar zoals in bijna heel Afrika zijn de winkels zondagochtend gewoon geopend. Eerst loop ik gedachteloos (gedachten waren al in Tanzania, die zijn me vooruit gesneld) achter een andere blanke vrouw aan, maar als de autobanden langs de kant ondertussen onderdelen van de krotten zijn geworden, vermoed ik dat ik niet helemaal op de juiste plek ben. Zogenaamd onopvallend (de hele stroom mensen van de kerk kijkt naar me) draai ik me om en loop terug. Enkele mannenopmerkingen vallen me ten deel, maar daar ben ik wel aan gewend. Het is alsof ik even opga in hun wereld en ik vraag me af welk recht ik heb om hier te lopen. Eigenlijk net zoveel als zij, en toch vind ik het bijzonder.
Op een hoek zie ik eindelijk iets wat lijkt op een internetcafé en inderdaad blijkt een groot deel van de groep te zitten wachten achter een computer. Computers genoeg namelijk, alleen geen internet. Er wordt een technicus opgetrommeld en tien minuten later wordt overal hotmail, yahoo, en facebook geopend. Tot mijn grote verassing heb ik een email van de makers van waarbenjij.nu. Dagblad De Pers wil graag een stukje uit mijn dagboek publiceren, en de redactie heeft om mijn emailadres gevraagd. Of ik hier toestemming voor geef. Waaahnzinnig leuk toch! Een landelijk dagblad! Toch rijst meteen de vraag wie allemaal in vredesnaam mijn dagboek lezen! Opgewonden haal ik nog wat eten, en geef weer geld aan straatverkopers (blijkbaar moet ik hiervoor óf in een diepe dip zitten óf in een opperbeste stemming zijn).

Heuvelachtig, groen, zonnig. We rijden Mzuzu weer uit. We passeren het internationale vliegveld, waar de koeien momenteel op de landingsbaan lopen. Er schijnt daadwerkelijk zo nu en dan een vliegtuig te landen. Nou ja, een boeing 747 zal het in ieder geval niet zijn.

We rijden naar Chitimba, een andere camping aan Lake Malawi. De eigenaars zijn Nederlanders, wat ik meteen hoor als de vrouw des huize ons welkom heet. Ik kan niet slapen in die stinkende tent en sta ’s avonds weer in de bar. Ook de barjuffrouw blijkt Nederlands te zijn, of zoals ze het zelf zegt ‘vluchteling van de stress en de leegte’. Haar oer-Hollandse manier van mopperen heeft ze in ieder geval nog niet afgeleerd diep in het Afrikaanse binnenland, en voor mij is de lol van het kletsen er snel af. De rest van de avond zit ik met Joash aan de bar. Langzaam maar zeker gaat iedereen slapen. Achter ons zitten Ben, Martin en Jack niet voor elkaar onder te doen met wakker blijven en werken ondertussen een aardige hoeveelheid bier weg. Ook de mensen van de bar gaan slapen. Ze zetten een paraffinelamp bij Joash en mij neer, en een op de tafel bij de jongens. Onze schaduwen flikkeren spookachtig tegen de achtergrond en de geur van de paraffine prikkelt mijn neus. Af en toe loopt er een wacht langs op het strand en opnieuw zie je tientallen lichtjes in de verte van de vissersboten die dobberen op de golven. Soms zijn we stil, soms wordt er zachtjes gepraat. Echt een avond van kijken, voelen, horen, ruiken, en niet denken.

Maandag 17 maart 2008

Na om een uur of half één naar bed te zijn gegaan, ben ik om vijf uur klaarwakker. Ik zou zweren dat er een rat of een muis in mijn tent rondscharrelt, maar na een grondige inspectie denk ik dat dat beest toch onder mijn tent zit. Dat doen ze vaker om de warmte op te zoeken. Ik kan in ieder geval niet meer slapen van al dat geritsel en sluip in het donker mijn tent uit. Aan het strand staat een bankje met een tafel. Ik ga zitten, leg mijn hoofd op mijn armen en kijk naar het water. Een prachtige, roze-rode zonsopgang, helemaal alleen voor mij. Langzaam maar zeker word het warmer en doezel ik weg op het strand.

Vanmorgen gaan we Malawi verder verkennen. Eerst brengen we een bezoek aan de basisschool van Chitimba. We lopen een smal pad op en horen in de verte al geschreeuw en gejuich. ‘Hé, pauze!’, schiet dan meteen door mijn Hollandse juffen hoofd. Beetje naïef. Chitimba primary is een basisschool met 1200 leerlingen. Schatten ze. En 8 leerkrachten. De kleuters zitten allemaal bij elkaar en de andere klassen hebben gemiddeld honderd leerlingen. De meeste lessen worden buiten gegeven. Nou ja, gegeven? De kinderen krijgen een werkboekje, de leerkrachten zitten onder een boom op een plastic stoeltje en als de kinderen wat willen vragen mogen ze komen. Wat een chaotisch geheel! Honderden en honderden kinderen krioelen door elkaar, voetballend, de koeien opzij duwend als ze in de weg lopen, touwtje springend, tikkertje spelend en natuurlijk op de foto willend! De lokalen zijn totaal leeg, op één ouderwetse schoolbank voor de leerkracht na. Met een krijtje worden lessen op de muur gekalkt. Als de leerkrachten horen dat ik ook juf ben geweest, ben ik natuurlijk meteen hun zuster en nodigen ze me uit om hier te komen lesgeven. Hier? En de orde dan? Toch wil ik wel een les voor ze geven. Voor een klas van 100 kinderen van 8 jaar leer ik ze het liedje ‘Jesus loves the little children’. Ze kennen de melodie al, en zingen het lied voor me in Chichewa. Natuurlijk ontstaat er hilariteit als ik ze vervolgens ‘hoofd, schouders, knie en teen’ leer. Mijn kampeergroep is ondertussen echter al weer verder gelopen en op een holletje moet ik achter ze aan. Tot groot verdriet van de kinderen én de leerkracht.

Met een hele horde kinderen om ons heen, lopen we verder het dorp in. Hierbij passeren we de enige weg van het dorp, waarbij sommige kinderen zo opgaan in het toeristenbezoek dat ze niet meer op de auto letten die net passeert. Ik ben verbaasd over hun eeuwige enthousiasme en fascinatie. We lopen door de groene struiken, takken opzij houdend, tot we bij een van de laatste hutten van het dorp zijn. Compleet in de schaduw van hoge, dikke, tropische bomen, zitten we in een halve kring op boomstammen te wachten tot de medicijnman komt. Medicijnmannen zijn nog steeds behulpzaam bij allerlei kwalen, maar worden ook steeds meer met hun uitzonderlijke kunde van natuurlijke geneesmiddelen, naar ziekenhuizen gehaald om afgestudeerde artsen bij te staan met raad. In mijn ogen een prima zaak!
Deze medicijnman doet voor ons een wilde dans, waarbij alle bierdopjes en belletjes aan zijn lichaam, ritmisch meebewegen met de drie spelende djembés. Het is een magere, stille man, bij wie de zweetdruppels van zijn gezicht aflopen, en hij lijkt wel in trance te zijn tijdens het dansen. Medicijnmannen hebben toch op de een of andere manier een mysterieuze sfeer om zich heen hangen. Dit niet alleen omdat de andere dorpelingen zoveel respect, misschien zelfs angst, hebben en zo zwijgzaam zijn over dit onderwerp, maar ook omdat medicijnmannen zelf dit effect op je hebben. Deze witchdokter laat ons na zijn dans een aantal van zijn natuurlijke poedertjes zien. Een poeder voor hoofdpijn, een poeder voor overgeven, liefdespoeder 7 (als je nog geen geliefde hebt), liefdespoeder 9 (als je wel al een geliefde hebt, maar je relatie wilt verbeteren), en nog wat meer. Ik bekijk alle poeders, en vraag me af of ik blij ben dat ik geen hoofdpijn heb of dat het juist jammer is dat ik niet een keer zelf kan kijken of die medicijnen echt werken. Maar dan haalt de medicijnman een laatste poeder uit zijn medicijnkastje, en kondigt met een bloedserieus gezicht aan dat dat Viagra is. Een beetje lacherig wordt het doorgegeven en iemand stelt de vraag of je dit ook moet oplossen in water en dan moet opdrinken, en hoelang het dan duurt voordat het effect ‘daar’ is. Als de medicijnman uitlegt dat je het niet drinkt, maar een aantal minuten stevig ;) in moet wrijven, barst ik in lachen uit. Zou ‘het’ effect dan echt nog van het poedertje komen???

Hierna bezoeken we nog het ziekenhuis van het dorp. Mijn hemel, ik ben wel wat gewend van ziekenhuizen in Zuid-Afrika, maar dit is toch ook wel een uitschieter. Geen elektriciteit, geen water, dan kun je dit toch geen ziekenhuis noemen? Maar toch…op een binnenplaats wordt op hout gekookt, er is een vaste broeder in dienst om mensen uit het dorp hun medicijnen (uiteraard meestal tegen aids) op tijd te geven, en er is een bevallingskamer waar een uur geleden een baby’tje is geboren. Een piepkleine schoonheid van een meisje ligt bij een jonge vrouw van een jaar of zestien, aan wie je niet af kunt zien dat ze een uur geleden een kind gebaard heeft. In de zaal komt het plafond naar beneden en vliegen de muggen rond het kindje, bij gebreke aan een ventilator, en gordijnen hangen los van de roede in een slordige bundel bij elkaar geknoopt. De zon maakt van het geheel een trillend geheel. Gelukkig worden echte noodgevallen wél naar een groter ziekenhuis in Mzuzu gebracht.

Wat is het weer heet, heet, heet. Onze dagelijkse lunch van brood, tomaten, kool, avocado is plakkerig en veel honger heb je al niet met de warmte. Maar... niets te klagen, ik geniet volop van het weer!
Na de lunch ben ik moe, maar ga ik toch met Australisch reisgenootje Belinda woodcraften! We lopen op een zandpad langs de kunstenaars en staan stil bij een rieten omheining. Erachter staan drie hutten, krioelen kinderen en kookt water op het vuur. Een lange, donkere man met pretogen wil met ons wel houtbewerken. Na overleg besluiten we een Afrikaans masker te maken. Er wordt een stuk van een boomstam afgehakt, en eveneens met de bijl wordt dit in een soort stompe v-vorm gesneden. Ik was waarschijnlijk mijn hand, of in ieder geval een vinger, al kwijt geweest. We zitten opnieuw op een boomstam en schuren, schaven en snijden. Ondertussen vertelt de houtbewerker dat hij vorige week getrouwd is met zijn derde vrouw, dat hij al zeven kinderen heeft, dat zijn oudste zonen zijn kunst verkopen en dat dit zijn enige bron van inkomsten is. Zijn vrouwen zijn niet jaloers op elkaar, na tien jaar samen te zijn geweest met zijn eerste vrouw is hij getrouwd met de tweede, en nu zes jaar later met de derde. Besmuikt kijkt hij naar zijn derde vrouw, een jonge meid die schalks voorbij loopt. Als zijn vrouwen maar doen wat hij vraagt, zoals eten koken of drinken brengen, dan mogen ze blijven en anders gaat hij scheiden.
Een hoestend klein meisje heeft waarschijnlijk malaria opgelopen, vertelt hij als ik voel dat ze koorts heeft. Verder lopen stoere jongens te vertellen dat ze dromen van een toekomst in Europa (eentje vertelt tussen neus en lippen door dat hij béslist trouwt met een blank meisje…), lopen meisjes van een jaar of zes de mannen voortdurend water te brengen en komen kuikens tevoorschijn uit alle hoeken en gaten. Onder vaardige handen die onze fouten verbeteren, ontstaat intussen uit het stuk hout een echte Afrikaanse. Het haar maken we zwart met schoenpoets en met houtlak wordt het gezicht mooi bruin. Een ander uniek souvenir, uit een bijzonder land, als speciale herinnering.