WJD!

Bijna is het dan zover: in de nacht van dinsdag op woensdag vertrekken de bussen naar de wereldjongerendagen (WJD). De wereldjongerendagen zijn internationale bijeenkomsten die door de katholieke kerk worden georganiseerd. In 1984 werden de Wereldjongerendagen in het leven geroepen door Paus Johannes Paulus II om een hart onder de riem te steken van de jonge gelovigen en als een belangrijk onderdeel van de evangelisatie. Wellicht ook om jongeren een vernieuwd 'groepsgevoel' te geven binnen de krimpende en verdwijnende geloofsgemeenschappen in de Westerse wereld. Om de 3 jaar worden de WJD internationaal georganiseerd. Om beurt een Europees land en dan een land van een ander continent. De WJD is het grootste internationale jongerenevenement ter wereld. In 2005 bezocht ik op eigen houtje de WJD in Keulen, waar ik de groep van 1,2 miljoen jongeren al gigantisch inspirerend vond, maar de tiende editie in Manilla trok maar liefst 4 miljoen jongeren! Dit jaar verwachten ze in Madrid 2 miljoen jongeren.

Maar dan praten we over de dagen vanaf 16 augustus. Eerst nog naar Taizé en de Pyreneeën in Andorra! Deelnemen aan de WJD is een echte pelgrimstocht: de reis is intensief en de maaltijden en voorzieningen zijn eenvoudig. Inspirerend, gezellig, opgelegd, massaal? Ik heb er zelf nog geen goed beeld van. Als ik op internet zoek naar een omschrijving van een pelgrim, blijkt een juiste definitie moeilijk te zijn. Overal plaats ik weer een aantal vraagtekens. Een aantal omschrijvingen:

Een bedevaart of pelgrimage is een (pelgrims)reis naar een bedevaartsoord die een bijzondere betekenis heeft binnen een religie. Het kan zijn dat de plaats verbonden is met de stichter of een heilige van een religie, of op een andere manier een belangrijke plaats inneemt in de geschiedenis van een religie (Ehh, ik moet me nodig nog verdiepen in Madrid?). Ook kan het een plaats van een openbaring, een verlichting of een religieus bovennatuurlijk wonder zijn. Redenen voor het ondernemen van een pelgrimage zijn om over een hogere waarheid, God of het leven na te denken; om respect te betuigen; om inspiratie te verkrijgen; om tot bezinning te komen; om een poosje afstand te nemen van een hectisch dagelijks bestaan; om 'de ervaring'; 'om er geweest te zijn'; of om andere mensen te ontmoeten (in minstens een van deze dingen herken je je altijd wel?!).

Een pelgrim (vreemdeling, reiziger) is iemand die naar een andere plaats reist om daar een heiligdom (op een vliegveld in Madrid?) te bezoeken. Wie een pelgrimstocht onderneemt, bevindt zich tijdelijk in een uitzonderlijke situatie: hij verlaat zijn vertrouwde omgeving en vertrekt naar 'den vreemde'. Voor velen was de pelgrimstocht vroeger een gelegenheid om de dagelijkse sleur te ontvluchten en op een andere plaats uit te kijken naar betere levensvoorwaarden. Pelgrim kon iedereen zijn: arm, rijk, ziek, gezond, wanhopige en gelukkige mensen.

In de christelijke wereld werden pelgrims vernoemd naar de drie belangrijkste plaatsen van pelgrimage: Romeiri voor hen die naar Rome gingen en Palmeiri voor degenen die naar Jeruzalem gingen. Degenen die naar de Tombe van Heilige Jacob in Compostela gingen werden Peregrinos genoemd. Letterlijk: 'zij die door het veld gaan'. De mantel die men droeg werd ook peregrino genoemd. Ooit was het de pelgrim, die onbekend was met het land, waar hij doorheen trok. Nu zijn 't het land en zijn bewoners, die vaak onbekend zijn met het begrip van pelgrim. Kaarten en gidsen houden de moderne pelgrim op de goede weg (heb ik niet?). De palster, de pelgrimsstaf, is vervangen door de telescopische wandelstok uit ruimtevaartmetaal (heb ik ook niet?). Kunstoffen houden de pelgrim droger, koeler en warmer dan de pelgrim uit de middeleeuwen kon voorstellen (ehh, m’n regenjas?). Wat blijft is de pelgrim en zijn weg, de Camino. Een weg die niemand anders dan de pelgrim kan gaan. De weg, de Camino, is gebleven. Niet voor niets groeten pelgrims elkaar al eeuwenlang met: ' Ultreya e Suseya ' (Westwaarts en Houd vol!).

Te vaak maak je beslissingen in dit leven, waar je maar gedeeltelijk achter staat. En ook in de beslissingen, die hieruit volgen, kun je jezelf maar gedeeltelijk vinden. Hieruit volgen dan weer andere beslissingen waarin je jezelf niet meer in vindt. Totdat je op een dag wakker wordt en jezelf niet meer kunt vinden. Dan pak je de spullen die belangrijk zijn en je gaat op weg. Totdat je jezelf weer tegen komt. En dan spreek je jezelf eens streng toe (maar wel liefdevol?!).
(Aboriginal verklaring voor de Walkabout)

Een wandeltocht voor iedereen van 8-80 jaar (waarom niet jonger of ouder?) die de gebaande paden wil verlaten en de ontmoeting met zijn/haar medepelgrims, de natuur en God wil aangaan.

Om na te denken over de rol van God in het hedendaagse leven (maar er blijven altijd zoveel idealistische wereldwijde vragen over…?).

Een pelgrim hoort in principe een reiziger te zijn, iemand die door onbekend gebied op weg is en daardoor per definitie overal waar hij komt vreemdeling is. Hij heeft zich bij vertrek wel een religieus doel gesteld (moeilijk om mezelf zodanig open te stellen!), maar ervaart al gaande dat het op weg zijn meer en meer zelf de bestemming wordt en dat het er daarbij in toenemende mate op aankomt zichzelf te vinden in het nederige besef dat de welwillende steun van mensen die hij ontmoette, noodzakelijk was om de tocht te volbrengen (klinkt goed). Er is derhalve zowel een extern als een intern doel, en de pelgrim is in gelijke mate zowel individualist als gemeenschapsmens (ben ik dat? Hmmm!).

Is dit het grote geheim van het pelgrimeren?, leren hoe je weer gelukkig kunt worden. Inzien waar het in leven fout gegaan is, waar je niet zelf geniet maar waar er van jou genoten (geprofiteerd) wordt (klinkt nogal negatief?).

Nietzsche wandelde iedere dag en nam steeds dezelfde weg. Volgens hem is denken een eenzaam (in een groep van 2 miljoen?!) voorwaarts gaan, de weg vinden, sluiproutes nemen (als groepsleidster?), nieuwe vergezichten ontsluiten, de gezichtspunten vermenigvuldigen, bekende plaatsen wantrouwen, gebaande paden en trivialiteiten vermijden, die vanuit een etymologisch standpunt ‘kruiswegen’ zijn.

Aristoteles wandelde ook veel. Hij nam zijn leerlingen mee. Al converserend wandelden zij. Volgens Aristoteles regelt de pas de reikwijdte van de gedachte. Door middel van het lopen leerde leerlingen van Aristoteles hem steeds beter te begrijpen. Zij namen toch kennis van het ritme van de fragmenten. Ze pikten niet alles op (?!) maar steeds weer iets meer, zo konden zij steeds iets dichter bij hun meester (God?) komen te staan.

In de kortste omschrijving als pelgrim (reiziger, vreemdeling) kan ik me wel vinden. En ook in het simpele gezegde: Een pelgrimage is een tocht naar een plek van spiritueel belang met de bedoeling om inzicht te verwerven. Niet het einddoel, maar de weg ernaar toe, is hiervoor de manier. Paulo Coelho zegt over zijn pelgrimstocht naar Santiago de Compostela: “Mijn eerste idee was dat ik aan iets totaals nutteloos was begonnen (herkenbaar!). Maar onderweg heb ik vier hoofdzaken geleerd: reis licht en maak je relatie met God niet te ingewikkeld, ontmoet, houdt een doel voor ogen en wandel in je eigen ritme.” Daar ga ik me maar aan houden!

Jullie horen deze weken van me (mag een pelgrim eigenlijk gebruik maken van internet?)

Liefs,
Karin